Print en Papier: 7 mythen en feiten

Mythe 1: papier maken betekent minder bos

Feit: duurzame papierproductie = meer bos

Hout kent vele toepassingen. Meer dan de helft wordt gebruikt voor energie en warmte, een derde in de bouw en maar 10% voor het maken van papier. Bomen zijn de longen van de aarde,  ze leggen broeikasgassen vast, dragen bij aan de vermindering van de klimaatverandering en voorzien in een natuurlijke leefomgeving voor dieren. Niet alle bossen worden op verantwoorde wijze beheerd. Het verdwijnen van grote arealen bos is de belangrijkste reden dat certificering van duurzaam bosbeheer in de jaren 90 is ontstaan (FSC). Illegaal hout is hout dat in strijd met (inter-) nationale afspraken wordt gekapt, verwerkt, vervoerd en/of verhandeld. De ecologische gevolgen van deze inbreuken zijn groot.

Tropisch hout is niet geschikt voor de productie van papier. De vezels zijn te kort en te sterk. Papier begint wel bij bomen. Hout is de (primaire) bron van papier en karton. De houtvezel wordt gebruikt om pulp te maken. De vezel wordt ook uit oudpapier gehaald. De papierindustrie omarmt duurzame bosbouw. Het is ook in het belang van de papierindustrie dat geoogste bomen worden vervangen door (meer) nieuwe bomen.

Europees papier wordt gemaakt met hout uit bossen waarin de cyclus Aanplant, Groei en Oogst zorgvuldig wordt gecontroleerd. De Europese papierindustrie werkt nauw samen met overheden en NGO's om het oerbos nog beter te beschermen. Alle in Europa geïmporteerde pulp valt onder Europese houtwetgeving die de import van houtproducten van illegaal geoogst hout verbiedt.

Mythe 2: productiebossen zijn slecht voor het milieu

Feit: productiebos = noodzakelijk voor een leefbare wereld

Bos dat een aantal jaren groeit om grondstof te leveren heet productiebos of houtakker. Snelgroeiende boomsoorten, zoals acacia en eucalyptus, worden geoogst en opnieuw aangeplant. Productiebossen worden intensief gebruikt en vervullen een belangrijke rol bij de transitie naar een groene economie. Zij helpen de mondiale ontbossing en verslechtering van de bosstand tegen te gaan. Uitbreiding van het aantal productiebossen is zelfs noodzakelijk. Door de groei van de bevolking en economie zal in het jaar 2050 circa 250 miljoen hectare extra (productie)bos nodig zijn. In Europa is elf miljoen hectare extra productiebos vereist . Niet alleen voor de papierindustrie, maar vooral voor de houtmarkt en de productie van bio-energie.

De Europese bosproductie ontwikkelt zich op een manier die goed is voor het behoud van biodiversiteit en de handhaving van ecosystemen in bossen. Productiebossen kunnen milieuvriendelijke bronnen zijn voor hernieuwbare energie en industriële grondstoffen.

Worden productiebossen aangelegd op de juiste plek en duurzaam beheerd, dan kunnen zij de druk verminderen op het in productie brengen van oorspronkelijk bos.

Mythe 3: papier is niet duurzaam

Feit: papier gemaakt van hout uit verantwoord beheerd bos = duurzaam

Om een hernieuwbare bron te blijven moet bos duurzaam worden beheerd. De papierindustrie zet zich hier voor in. De bekendste certificaten die de garantie geven dat het gebruikte hout van een verantwoorde bron komt, zijn: Forest Stewardship Council (FSC) en Programme for the Endorsement of Forest Certification (PEFC).

FSC en PEFC stellen eisen aan mensenrechten en arbeidsomstandigheden. Milieukeurmerken helpen de klant en consument bij het maken van een duurzame keuze. Op www.papierenkarton.nl is veel informatie te vinden over keurmerken voor papier en karton.

Mythe 4: papierproductie kost veel energie en veroorzaakt een grote CO2-uitstoot

Feit: papiermaken = hernieuwbare energie + lage CO₂-footprint

Geen enkele andere industrie verricht zoveel inspanningen om het gebruik van energie te beperken als de papierindustrie en is daarmee koploper op het gebied van verduurzaming. Energiegebruik betekent niet automatisch een grote uitstoot van CO2. Een unieke eigenschap van hout helpt daarbij. Bos neemt CO2 op. Daarnaast zijn hout en papier bronnen voor bio-energie. Mede door de inzet van bio-energie kan de papierindustrie grotendeels voorzien in haar eigen energiebehoefte en dat gebeurt bij meer dan de helft van de Europese papierfabrieken.

De industrie maakt ook veelvuldig gebruik van warmtekrachtcentrales. Dat voorkomt emissies en gebruik van grondstoffen en zorgt voor een zeer efficiënt productieproces. Sinds 1990 heeft de papierindustrie haar CO2-uitstoot per ton geproduceerd papier verminderd met 40%. De kringloop economie is een economisch systeem dat bedoeld is om de herbruikbaarheid van producten en grondstoffen te maximaliseren en om de waardevernietiging te minimaliseren. Dit is de economie van de toekomst. Papier en karton kunnen een belangrijke rol spelen in zo'n economie.

Mythe 5: papier en karton zorgen voor veel afval

Feit: oudpapier en karton = voedsel voor nieuw papier en karton

Nederland is een echt oudpapierland en behoort tot de wereldtop op het gebied van papierrecycling. Het recyclingpercentage ligt op 84%. Binnen Europa is de ambitie om een gemiddeld recyclingpercentage van 70% te halen in 2015. Nederlands oudpapier en -karton kunnen bijna overal en altijd dicht bij huis worden ingeleverd. Gemeenten, verenigingen, clubs, scholen en kerken zamelen oudpapier in, vaak in samenwerking met professionele oudpapierondernemingen. Dat levert inkomsten op om activiteiten te organiseren.

Oudpapier is vooral voedsel voor nieuw papier. Miljoenen tonnen oudpapier en -karton worden jaarlijks ingezameld en gerecycled. Het gaat hierbij om een mix van verpakkingen, kranten, folders, tijdschriften etc. Het grootste deel van het ingezamelde papier en karton wordt in Nederland gebruikt. Een deel ervan wordt geëxporteerd. Niet alle papier- en kartonsoorten zijn geschikt voor hergebruik. Denk aan sanitair papier, behang en waarde- papier. Stichting Papier Recycling Nederland (PRN) is de uitvoeringsorganisatie van het inzamel- en herverwerkingsysteem van papier en karton.

Mythe 6: alleen gerecycled papier is duurzaam

Feit: verse vezels uit verantwoord beheerd bos = noodzaak voor de papierkringloop

In Nederland wordt ruim 2,8 miljoen ton nieuw papier en karton per jaar gebruikt. Oudpapier vormt de basis voor zo'n 82% van nieuw papier en karton. In algemene zin kan worden gesteld dat gerecycled papier (nog) minder milieubelastend is dan papier dat is gemaakt van verse vezels. Echter, papier en karton zijn niet eindeloos recyclebaar. Het recyclingproces maakt de papiervezels korter en slapper. Een houtvezel kan circa zeven keer worden gebruikt voor het maken van papier. Afhankelijk van de gewenste eigenschappen van het eindproduct, zijn bij de productie van nieuw papier en karton verse houtvezels nodig. Voor elke gerecyclede vezel is in beginsel een verse vezel nodig.

Bij de keuze voor de meest geschikte papiersoort is het van belang te kijken naar de volledige levenscyclus van een product van papier of karton. Verantwoord beheerde bossen, CO2-opname, bosgroei en verse vezels horen net als recycling bij die cyclus. Ook het beoogde effect van een product van papier of karton moet niet uit het oog worden verloren. Aan een boek worden andere kwaliteits- en vormeisen gesteld dan aan een verhuisdoos. Bij de productie van vouwkarton, krantenpapier, golfkarton, toiletpapier en papieren zakdoekjes bestaat 80-100% van het gebruikte papier en karton uit oudpapier en -karton. Bij papier voor glossy magazines ligt dat percentage lager. 

Mythe 7: digitale communicatie is duurzamer dan print

Feit: elektronisch communiceren = forse footprint en niet altijd duurzamer

Print en digitaal hebben ieder hun specifieke impact op de broeikasgassen en biodiversiteit. ICT door stroomverbruik van apparaten, enorme parken voor dataopslag en zoekmachines en de (matige) recycling van digitale dragers. Het milieuvervuilende effect van drukwerk kan daarentegen alleen worden beperkt door schoon te produceren. Beoordeling van de gehele cyclus Grondstof – Productie – Gebruik – Afval is belangrijk in het vergelijk.

Het gaat maar om één ding: effectief communiceren. Daarom is ons credo: digitaal waar het kan en print als het moet!

End FAQ

De brochure "Print en papier, de mythen en feiten" geeft uitgebreide informatie.
Stuur een mailtje naar info@lno.nl en wij sturen u graag een gratis exemplaar toe.